طاهره عودی/

استان سیستان و بلوچستان افزون بر دو دهه است که با خشکسالی درگیر است و موج مهاجرت مردمان این استان به استان‌های گلستان و همچنین تخلیه بسیاری از روستاها خود گواه این مدعاست.

شاید اگر این خشکسالی‌ها ادامه پیدا می‌کرد کار دیگر از خسارت می‌گذشت و کشاورزان باید برای همیشه قید کارشان را می‌زدند.

اما بارش‌های بهاری امسال بعد از چند دهه خشکسالی شدید درست به موقع به داد این مردم رسید و کشاورزی این استان را نجات داد.

البته به گفته کارشناسان با وجود آنکه وضعیت آبی استان از حالت هشدار خارج شده، اما نباید فراموش کنیم استفاده نادرست و غیراصولی از منابع آبی باردیگر موجب بروز معضل خواهد شد؛ در واقع کشاورزان باید بپذیرند ترسالی امسال نمی‌تواند خشکسالی دو دهه گذشته این استان را جبران کند و لازم است که برنامه‌ریزی‌های دقیق به منظور مدیریت درست منابع آب داشته باشند.

تشنگی ادامه‌دار

مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان در تشریح وضعیت بارش‌ها و این پرسش که آیا بارش‌های سیل‌آسا توانسته غول خشکسالی را در این استان به زانو دربیاورد یا خیر، اظهار می‌کند: با وجود اینکه تاکنون ۹۴.۳ درصد از بارش سال آبی سیستان و بلوچستان تأمین شده است، اما واقعیت این است که این شرایط بارشی جبران‌کننده کسری بارش‌های چندین ساله استان نیست به طوری که هنوز تمام مساحت منطقه درگیر درجات مختلف خشکسالی است.

محسن حیدری اظهار می‌کند: از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون ۱۰۷ میلیمتر باران در این استان ثبت شده که به لحاظ ارتفاع بارش کمترین مقدار را در بین استان‌های کشور به خود اختصاص داده است.

وی ابراز می‌کند: بارش‌های امسال زراعی سیستان و بلوچستان نسبت به مدت مشابه در سال گذشته حدود ۳۸۶ درصد افزایش داشته و بیشترین درصد افزایش بارش را در نمودار تغییر بارش استان‌های کشور از مهرماه سال گذشته تا ۱۴ اردیبهشت امسال به خود اختصاص داده است.

پروژه آبرسانی در نیمه راه

طرح ۴۶ هزار هکتار انتقال آب با لوله در دشت سیستان در سال ۹۳، بعد از سفر رئیس جمهوری و اعضای هیئت دولت به سیستان و بلوچستان مصوب و اعتبارات آن به دستور رهبر معظم انقلاب از منابع صندوق توسعه ملی تأمین شد.

این طرح که با هدف استفاده بهینه از آب و بویژه برای تأمین آب به منظور اجرای کشت‌های خارج فصل در دستور کار قرار گرفت، اما هنوز با گذشته پنج سال به سرانجام نرسیده است.

درحالی که مسئولان تا پیش از این و به کرات وعده اتمام این طرح را در سال‌های گذشته داده بودند و آخرین بار سال ۹۷ قرار بود این طرح به بهره‌برداری برسد، اما ظاهراً این طرح هنوز کار دارد.

مجری طرح ۴۶ هزار هکتاری آبیاری نوین به دشت سیستان با بیان اینکه وسعت این طرح شهرهای زابل، نیمروز، زهک، هامون، هیرمند و توابع آن را دربر می‌گیرد به خبرنگار ما گفت: وسعت دشت سیستان بیش از ۲۰۰ هزار هکتار است که باتوجه به محدودیت منابع آب و منابع اعتباری در این پروژه مقرر شده ۴۰۰ میلیون مترمکعب آب مطمئن و پایدار به ۴۶ هزار هکتار از اراضی این دشت حاصلخیز با لوله انتقال پیدا می‌کند.

محمدجواد صالحی با بیان اینکه اجرای این پروژه بزرگ کشاورزی در شمال سیستان و بلوچستان تاکنون ۶۶.۷ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است، می‌افزاید: اعتبار این طرح بزرگ در مجموع ۸۵۰ میلیون دلار است که سهم وزارت جهاد کشاورزی ۷۵۷ میلیون دلار بوده که تاکنون ۵۳۷ میلیون دلار آن تخصیص یافته است.

وی گفت: این طرح در قالب ۲۰ پروژه و ۱۶ ناحیه عمرانی و دو ایستگاه پمپاژ اصلی و دو خط انتقال اصلی در محدوده پنج شهرستان حوزه سیستان با ۴۰۰۰ کیلومتر طول لوله‌گذاری به قطر ۱۱۰ میلیمتر تا ۲۰۰۰ میلیمتر در حال اجراست.

سیطره خشکسالی

رئیس گروه تحقیقات هواشناسی سیستان و بلوچستان نیز با اشاره به بارش‌های اخیر در این استان بیان می‌کند: تصور این موضوع که برخی فکر می‌کنند خشکسالی تمام شده و منابع زیرزمینی و رودخانه‌ها سیراب شده‌اند، نادرست است.

الله‌بخش ریگی اظهار می‌کند: با وجود بارش‌های حادث شده اما حتی یک دهم درصد از مساحت سیستان و بلوچستان نیز شرایط نرمال یا ترسال ندارد و تمام این پهنه وسیع دچار درجات مختلف خشکسالی است.

وی اظهار می‌کند: منظور این نیست که بارش‌های رگباری بی‌اثر یا بی‌ثمر است، بلکه ۴۰ درصد بارش‌های یکسال زراعی باید در ۴۰ درصد از بازه زمانی یک سال ببارد نه اینکه در یک شب این مقدار بارش دریافت شود.

وی ابراز می‌کند: با وجود اینکه سیستان و بلوچستان در سال زراعی جاری بارش‌های خوبی دریافت کرده، اما خروجی آمارها نشان می‌دهد که همچنان ۱۰۰ درصد مساحت منطقه درگیر خشکسالی بوده و ۶۱ درصد از این پهنه با خشکسالی بسیار شدید مواجه است.